Autorką kolejnej książeczki z tego cyklu jest Elizabeth Roberts, mieszkająca obecnie w Szkocji, zafascynowana Rosją od czternastego roku życia. Wybór fragmentów pochodzi ode mnie.
Jak widzą siebie
Stosunek Rosjan do siebie streszcza się w jednym z ich licznych dosadnych powiedzeń: "Rosja może jest śmierdzącą kupą gnoju, ale to moja kupa". (...)
Rosjanie najbardziej pragną, by uważano, że wszystko robią świetnie, a równocześnie, by nikt nie naruszał ich godności osobistej. "Kłopot z nami polega na tym, że mamy mentalność pańszczyźnianego chłopa", mawiają moskiewscy intelektualiści. Czechow twierdził, że przez całe życie zmagał się z niewolnikiem tkwiącym w jego duszy. (...)
Jak widzą innych
Rosjanie twierdzą, że pasjami interesują się resztą świata, w głębi duszy zaś czują obawę, że sami mogą się wydawać niezbyt cywilizowani. Są nadzwyczaj gościnni. Ich zdaniem cudzoziemcom trzeba okazywać wyrozumiałość, zwłaszcza jeśli idzie o takie fanaberie jak przestrzeganie punktualności, dotrzymywanie umów, czy robienie wszystkiego jak należy. (...)
Rosjanie patrzą na nich (Niemców) z mieszaniną współczucia, podziwu i zawiści. Raczej ich szanują uważając, że są rzetelni i można na nich polegać. Jednakże trudno im sobie wyobrazić, że Niemcy wstają codziennie rano, punktualnie przychodzą do roboty i pracują do piątej po południu. Porządek, dokładność, pilność, należyte wykończenie - wszystko to Rosjanie tak podziwiają, jak inni podziwiają w cyrku kobietę-gumę. Są to rzeczy nadzwyczajne, ale oczywiscie, któż chciałby to robić samemu?(...)
Charakter
Rosjanie uwielbiają siedzieć i prowadzić długie, miłe pogawędki. Nieczęsto, ale od czasu do czasu w ich historii przybiera to formę "parlamentu". Rosyjskie debaty ciągną się nie latami, lecz przez setki lat. Na przykład, wciąż jeszcze się spierają, czy powinni mieć coś wspólnego z kulturą zachodnioeuropejską, która pociąga za sobą skażenie czystych rosyjskich serc i dusz. (...)
Ludzie z duszą objawiają skłonność do nadmiernego picia, płaczu, zakochiwania się i spadania z mostu do rzeki, gdy po całej nocy, spędzonej z przyjaciółmi, wracają do domu. W oczach Rosjan to zaleta. (...)
Bogactwo i sukces
W Rosji zawsze przesadnie demonstrowano zamożność. W złych czasach komunizmu Breżniew i jego partyjni towarzysze cieszyli się nieograniczoną swobodą w korzystaniu z usług sowieckiego lotnictwa wojskowego. Dzieci partyjnej oligarchii zamawiały tupolewa i leciały na Kaukaz, by się zabawić, a w pewnym dobrze udokumentowanym wypadku wysłano do Japonii samolot po serwis do herbaty.
Bogaci Rosjanie posyłają dzieci do prywatnych szkół, nabywają dacze lub letnie rezydencje (...) Kupują drogie futra żonom i kochankom, garnitur na każdy dzień tygodnia. (...)
Rosyjska biżuteria tradycyjnie odznacza się bezgranicznym przepychem - ogromne, często ledwie z grubsza oszlifowane diamenty, szmaragdy i rubiny wielkości gołębiego jajka zdobią ikony i ceremonialne szaty, wystawione w rosyjskich muzeach. (...)
Maniery
W okazywaniu dobrego wychowania Rosjanie niczego nie robią połowicznie. Natychmiast przepraszają, gdy przerwą ci w połowie zdania, całują cię w rękę, jeśli jesteś kobietą, a kiedy zabłądzisz w mieście, nawet odprowadzą tam, dokąd idziesz, bez względu na odległość i choć sami muszą nadkładać drogi. Dzieciom stale przypomina się o dobrych manierach, a w wypadku najmniejszych uchybień są besztane. (...)
Jedzenie i picie
Już w roku 988 książę kijowski Włodzimierz Wielki stwierdził: "Picie jest radością Rosjan. Nie potrafimy żyć bez tej przyjemności."
Rosjanie piją rano, w południe i wieczorem. (...) Ubicie interesu Rosjanie pieczętują wielkim pijaństwem, a w czyimś towarzystwie czują się naprawdę swobodnie tylko wówczas, gdy razem się spiją. (...)
Czas wolny i przyjemności
Dla wiekszości Rosjan idealnym sposobem spędzania czasu jest jedzenie i picie przez cały dzień w jak największym towarzystwie. Posiadanie małej działki, na której uprawia sie warzywa, staje się coraz bardziej popularne i modne z powodu drożyzny żywności na rynku. (...)
Kultura
Wielka muzyka, wielkie balety, wielkie książki... Rosyjska kultura zajmuje sie wielkimi rzeczami - od symfonii Czajkowskiego "Życie człowieka" po czterotomową monumentalną epopeję Tołstoja "Wojna i pokój". (...)
Dla Rosjanina jedna z najgorszych obelg to powiedzieć mu, że jest niekulturny (niekulturalny). W latach sześćdziesiątych na piłkarskie stadiony przychodziły tłumy ludzi, by słuchać poezji, a teraz słucha się tam muzyki rockowej. (...)
Higiena i zdrowie
Rozsądny Rosjanin dba o swoje zdrowie przede wszystkim w ten sposób, że unika pobytu w szpitalu. Powodem tego wcale nie jest brak kwalifikacji czy poświęcenia ze strony rosyjskich lekarzy, których większość stanowią kobiety, lecz niedostateczne zaopatrzenie. Brakuje dosłownie wszystkiego: od bandaży po środki uśmierzające. (...) Dobrze znane są udokumentowane przypadki, gdy personel medyczny na własnych nogach szedł do lasu po drewno na łupki dla swoich pacjentów. (...)
Biznes
Liczni młodzi Rosjanie ochoczo rzucili się na gospodarkę wolnorynkową. Niestety, wielu zagranicznych cwaniaków pospiesznie wypełniło próżnię i w moskiewskich kołach biznesu krążą wstydliwe historie o zachodnich wspólnikach znikających z łupami. Niektórzy obserwatorzy porównują współczesną Rosję do USA sprzed stu dwudziestu lat. Dominuje sposób myślenia Dzikiego Zachodu, powstają fortuny, a czasem ktoś traci życie w tej przepychance. (...)
Ludzie starsi
Ludzie w starszym wieku wciąż drepczą do pracy, bo nie ma koncepcji godnego przejścia na emeryturę, a tym bardziej godnej państwowej renty. W wielu wypadkach praca zapewnia im bowiem przynajmniej jeden gorący posiłek dziennie, a także towarzystwo i choć odrobinę ciepła przez osiem godzin na dobę. Niemniej przeciętna długość życia Rosjan obniżyła się w licznych rejonach kraju z powodu skażenia środowiska przez przemysł i opady radioaktywne oraz wskutek innych zagrożeń, a zatem ludzie starzy mogą wkrótce się okazać gatunkiem na wymarciu. (...)
