Janusz Brzozowski pchor. "Orlik" batalion "Miłosz kompania "Redy" pluton "Kilofa"
Pluton "Kilofa" w gmachu YMCA
Drugi września to przełomowa data dla mojego plutonu i dla całej kompanii "Redy".
Siedliśmy właśnie do "obiadu" (zupa "pluj") na pierwszym piętrze plebanii na Książęcej, gdy na salę wpadła łączniczka z okrzykiem:
- Niemcy bombardują YMCA!
Skoczylismy do "zbrojowni", gdzie ppor. "Kilof"wydawał broń i granaty. Kto otrzymał, biegł w kierunku YMCA z okrzykiem:
- Huraaa!
Zanim opadł kurz wywołany wybuchami zrzuconych z samolotu bomb, byliśmy w połowie drogi do YMCA od srony Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych. Do ataku ruszyły wszystkie oddziały naszego batalionu zgrupowane w pobliżu. Zaskoczona szaleńczym atakiem niemiecka załoga pospiesznie opuszczała budynek, kierując zaporowy ogień z broni maszynowej na atakujących, celem zabezpieczenia sobie drogi odwrotu. Na świetlny sygnał zagrożonych niemiecka załoga Sejmu skierowała na nas również ogień, osłaniający wycofujących się z YMCA. Atakujący zalegli, ale co chwila, mimo silnego ognia broni maszynowej, podrywały się grupki, tak że atak trwał nieprzerwanie. Oddane z jedynego naszego "piata" strzały zrobiły wyłom w budynku. Chyba w dwadzieścia minut od rozpoczęcia ataku wdarliśmy się na teren YMCA przez wyłom i przez okna parteru od strony ul. Konopnickiej.
W YMCA zdobyliśmy kilkanaście sztuk kb, kilka pm i sporo amunicji. Zastaliśmy tam również spore magazyny obuwia, materiałów, z których następnie szyto mundury dla powstańców, duży skład pasmanterii, która posłużyła do sporządzania dystynkcji, i trochę zapasów żywności. Załoga niemiecka, wykorzystując ogień z Sejmu, wycofała się na teren sejmowy. Zostali przez nas uwolnieni dwaj jeńcy radzieccy, lejtnant Kola i szeregowiec. Obaj zostali włączeni do naszego plutonu, do drużyny ppor. "Górala". Kola był w późniejszym okresie wykorzystywany przez KG AK do nawiązania łączności z dowództwem radzieckim.
W ataku na YMCA zginął dowódca naszego plutonu, ppor. "Kilof". Trafiony serią z broni maszynowej poległ na miejscu. Mieliśmy również kilku rannych, wśród nich kontuzji doznał dowódca kompanii, kpt. "Reda". Ogólnie straty w zabitych i rannych były znacznie wyższe, ponieważ dotyczyły one wielu jednostek zlokalizowanych na Wiejskiej, Frascati, Prusa, Konopnickiej i w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych.
2 września w gmachu YMCA stanęła załogą część kompanii "Redy" wolna od służby liniowej. Dowództwo nad nową załogą YMCA objął z ramienia rannego kpt. "Redy" por. "Czółno".
3 i 4 września dotychczas zajmowane przez nasz pluton placówki i stanowiska przejęły oddziały ewakuowane ze Starego Miasta.
Kompania uzyskała większe uzupełnienia w ludziach i uzbrojeniu ze zrzutów radzieckich w postaci granatnika i rusznicy wraz z nabojami, które już wkrótce bardzo się przydały, gdyż Niemcy samochodami pancernymi rozpoczęli atakować nasze placówki ubezpieczeniowe i sam gmach YMCA.
Na 17 września wyznaczono termin uroczystej Mszy Świętej w YMCA, w której uczestniczyć miałyv wszystkie pododdziały batalionu "Miłosz" i sztab ppłk. "Sławbora", dowódcy podobwodu Śródmieście Południowe.
Na kilkanaście minut przed terminem rozpoczęcia Mszy Św. raz jeszcze udałem się na strych po materiały do dekoracji sali. Nagle usłyszałem warkot kolującego nad dachem YMCA samolotu, następnie jego pikowanie i świst lecącej bomby. Biegiem dopadłem klatki schodowej i zacząłem zjeżdżać po poręczy w dół, gdy na budynek spadła pierwsza bomba. Budynek zadrżał, zapanowala ciemność od unoszącego się pyłu. Nie mając pewności, czy klatka schodowa pozostała cała, na ślepo zjeżdżałem nadal po poręczy wprost do piwnic czy raczej niskiego parteru, wzmocnionego drewnianymi stemplami, gdzie ulokowane były nasze kwatery.
Cdn
